Pages

Saturday 21 April 2012

Hmangaina

“Nangma in hmangai angin I venghai khawm I hmangai ding a nih.” 
Matthai 22:39

Khawvêl mihriemhai po povin ei pawimâwtak chu hmangaina hi ni dingin ka ring. Tawng bultieng ei en chun hmangaina ti thumal hi chi tamtak a um a. Ngaizawng hmangaina, ruol hmangaina, unau inhmangaina dâm le a dang dang. Hieng hmangaina chi tamtak hai hih hi lekha phêk chîte hin zieksuok vawng ruok chu thil harsatak ning a tih. Amiruokchu, hmangaina hi khawvêl mihriem haiin ei pawimaw êm êm, lungngâi khawm lâwma inchangtir rawptu anih ti ruok hi chu ei chieng hle thain ka hriet. A neitu le tawngtu chun tu hril khawm ngai lovin a hlutna hi a hrietsuok ngei ngei hlak a nih.

Hmangaina thu tamtak hang inzawt sei duot dingin mihai anga tawngbau thlum ei nei ve sinaw leiin ei thupuiah lût chawr nghal el ei tih. Ei Lalpa Isu’n a Inchûktirhai kuomah Thupêk Ropui a hrila, “Nangma in hmangai angin I venghai khawm I hmangai ding a nih,” tiin. Titak êma chu, Kristien sakhuoah ei seiliena, ei chîntêta inthawkin Sunday Schoola ei hotuhai le ei Nu le Pahai min chûktirna a inthawk ringawt khawma mihai hmangai ding ei nih ti chu ei chieng hle a nih. Krista hnungzuitu kristien inti hai chu midanghai hmangai ding ei ni hrima; chu chu ei thuring min chuktir dan khawm ani bawk a nih. Mi ieng ang khawm lo ni raw seh, a dum tâm, a ngo tâm ei hmangai ding hi a ni ringawt. A mi ngâinatuhai chau khawm nilovin ei hmelmahai chen khawm ei hmangai ding a nih. Chu chu Bible Pathien thu min chûktir dân a nih. Amiruokchu, Isu’n Thupêk Ropui a hril hi ani dan ding ang takin ei zâwm fuknâwna met umin an lang. A thu hi hang tiemin dilsuot deuvin hang ngaituo chet chet hman rawh. “Nangma in hmangai angin…” a ti ni leiin midanghai ei va hmangai hma hin eini tiengah thaw ding iemanitak chu um hmasain an lang. Tulai khawvel, abiktakin thalaihai ei en chun mani inhmangai theilo tamtak ei um tah. “Biblein midanghai hmangai dingin a min chuktira chuleiin ka hmangai che.” Ieng ang hmangaina am an ta ding chu mâw eh!! Mani khawm inhmangai theilo chun iengtinam midang lem chu ei hmangai ding chuh!! Thupêk Ropui hi ani ang anga ei zawm ding chun, mani hi theipatâwpa inhmangai phawta, chu eini ei inhmangaina ang tlukpui char chun midanghai khawm ei hmangai ve ding anih. Chuong ang hawizâwng chu Isu khawma a hril nuom le an chûktir tum dân tak ni dingin an lang.

Tulai nunghâkhai hi hang ensin hman unla, mani inhmangai chu tlâwmtak an nih. Dârthlalang ah an hang in en a, awi hah!! ka hnâr hi chu a lo bawng met ani ti, ka hmai a puor met bawk, ka bawk an bur met bawk, ah!! Ka mitmeng khawm hi lo sexy naw ngeia, ka hnera hner khawm hih!! hieng ringawt chuh!! Mani inhmangai ta nêk nêk hmanin an lim an hmu râwn po leh insawisêlna ding an hriet râwn ting el chu ni hih. Diktaka hril chun, tulai hin nunghâk pieng nallo ve tak tak an tam ta bawk a nih. Pum thum cheng nga man, a hapna pakhat ti ang chi deu dâm. Lu le pum inmil raklo dâm. Figure nal deu zat nuom hmel vieua inlang ve siha kerai le malpui muk tul hlak chu an tam tah. Hnâr bawng tul hlak chu a ni telin an pung deu deu. Pathien malsawmna a chuong a liema dawng bik ni âwm fahrana hahmâi hner vunin a tuom sengnâw met dâm. A âwm ve tho, inrâi ni silova nunghâk lai taka phing inbêl pêr pûr chu nal nghal lo chu sawisêllo chi ziezâng ni lo chuh!! Dieting thaw nasa taluo tah a sunghai khawma infuk raknawna nei amani ding an ta an invirbuoi vel zâk el ta khawma a ruongamin zir nganglo chun infit bêk bêk thu um chuonglo chuh!! A tâwp a tâwpa chu “chu nû chu a va zawi pîr pâwr, infûknâwna met a nei am anih, sâp natna anvawi ning a ti maw?,” mi’n an ti nawk mei mei hlak a nih. Hmêl khawm kuhi a pieng dânin a zir ngangnaw chun ieng ang thuomhnaw hmang khawma Katrina Kaif hai anga ngainobei tuot thu um chuonglo chuh!! Complexion khawm a vunin a zirnaw chun nuoma mi hmang ang ang hmang ve khawma umzie um thei tak tak nawh. Mani nina anga lungâwi el lova mi danghai ang ni ve kher kher tumna leia sum sêng khawm a tam nuom tei a nih.  Mit khawm kuchu a nghat dânin a zir ngangnaw chun nuoma hmangruo ieng ang hmang khâwm khawma Angelina Jolie anga zuk meng sexy rak thu um chuonglo chuh!! Beisei suktlâwntu mei mei anchang nâwk hlak.

Tlangvâlhai khawm a chuong a liem bik anni chuong nawh. Tulai thleirâwlhai kuhi kekawr khawm kâwngah an bun ta ngai lem ie!! An hnungtienga inthawka hmu thut lem chun ti an um rak el hlak. Zakuo hlak chu ansing thei râptlâk siha, kekawr kawnga bun lo na na na chu an mawngkuokâk an dâwk tut hlak. Sawisel chi lem chu anni le, “I thing taluo, tulai style a ni hih” an ti pei hlak a nih. Tulai mi ni nuom si chun to tawka thlir liem chu ei thâwthei umsun chu a ni el. Chu chau khawm chu nilova, tulai chu technology tieng khawm khawvêl hma a sâwn hrât ta êm êm a. Iemani chena chu ei thil hmu le hriethai khawm hin ei ngaituona a lâk pêngin a mi chawkbuok hlein an lang. Korean movie a an tlangvâl pâ hran velo tak tak hai kuhi mi tam tak chun nal an lo ti tâwl hlak chu ning a tih. An inchei dân le an hairstyle hai chenin an lo entawn fir fer tâwl chu tie!! Ieng angin an samhai suk makin hla khawhri vêl hai sienkhawm a Jung Hun tak tak chu va ni chuong silo hai. Mani nina ang anga inpawm thiem el lova midanghai ang va ni ve kher kher ei tum hlak hi chu nun sâwlum tak ni dingin ka ring hlak.

Mani inhmangai taluot leia midanghai hmangaina ding hmun nei velo ruok hi chu thil thanâwtak a nih. Thupêk Ropui indik taka zawmna dinga step hmasatak chu mani inhmangai phawt a ni lai zingin, mani hmakhuo ngai taluot leia midanghai hmangai thei velo chu thil tium tak a nih. Bible Pathien thu le khawm thil inâihal tlat a nih. Mani phiengpui chau ngaituoha unauhai chan ai khawm fa ram thak thak ngam hai hi Ram le Hnam hmangaitu ei ti thei tak tak dim chu mâw eh!!

A lo ni takluo ngei hi tie, ei Lalpa Isu’n Thupêk Ropui a hril hi ani ang anga indiktaka zawm ding chun mani hi theipatâwpa inhmangai phawt a lo ngai ani hi tie!! Chuleiin, Ka hmel hi Katrina Kaif angin ngainobei tuot nâwin ka figure hi Aishwarya Rai angin infit deu zat naw sien khawm, ka mitmeng hi Angelina Jolie angin sexy ve raknâwin, ka hairstyle Jung Hun hai anga smart lovin thing ve bur sienkhawm, tuta inthawk chu ka theipatâwpin kei le kei, keimâ ngei hi inhmangai ve bur el tang ka tih.

Guwahati : August, 2011

Friday 20 April 2012

"Ka Thlarau Ta Dingin A Ṭha ie"

Lalpa chu ei inhumhimna le hrâtna, lungzing laia thangpui  vartu hnâi zing a nih.” 
Psalm 46:1

Ka thalrau ta dingin a tha ie” ti hla hi hun sawttaka inthawka lo phuok tah nisienlakhawm vawisun chen hin sak a la hlaw êm êm a. Thlaraua ngûi le chauhai keihartu niin, Ringtû rinum le harsatna tinrêng tuortuhai ta ding khawma sukhrâttu le thathona pe rawp hlaktu a nih. Hieng ang lâwm lâwma hla chultheilo le sak hlaw êm êm el hih a hung insieng dân tlâwm a zâwng hang sui met ei nuoma. Chutaka inthawk chun ieng am inchûk ding ei nei ti lo ngaituo inla ei nuom bawk a nih.

Hi hla hi tu phuok am a na?
Hieng ang lâwm lâwma hla hring le sak hlaw êm êm el hi a phuoktu chu mi narân el chu ring  a um nâw tawp el!! A chanchin khawm suithamtak um ngei a tih. Presbetarian kohrana seilien le New York a um Horatio G. Spafford (1828 – 1888) in a hringnuna a thil tawng(testimony) a inthawka hung ziek suokin Philip P. Bliss in mawi le nal êm êm a rimawi a lo siem a nih. A Bible chang innghatna chu Psalm 46:1, “Lalpa chu ei inhumhimna le hrâtna, lungzing laia thangpui vartu hnâi zing a nih,” ti hi a nih. Horatio G. Spafford hi October 20, 1828 in North Troy, New York ah a pieng a. Ama hi Chicago ah Lawyer hlawtling tak el, a sinthawna khawm thahnemngai êm êm a thaw hlak a nih. Sakhuomi; Pathien thu ngaina le Thlaraumi tak a nih.

Chicago a kângmei le Spafford ta dinga hun khirtak el chuh!! 
Kum 1871 lai vêl khan Chicago ah kângmei râptlak takel a suok a. Chuonglai chun Spafford khawma Michigan tuipui kama hmun thahnemtak el a lo invest ve chu kângmei lei chun a chân vawnga. Chu chau khawm chu an nawh, chu kangmei suok hma deu chun a nau neisunhai a lo chân tah bawk a nih. A hringnuna a thil tawng hai hi lâwmum rak chun an langnâw tawp el!!

Kangmei suok hma kum hni hun lai chun an sungkuoha Europe rama inzin dingin riruong an siem a. A nuhmei le a nauhai leh inhawi taka châwl hmang a nuom el khelah Britain ah Moody le Sankey hai an rawngbâwlna a thei ang anga va thlawp ve a nuom bawk a. Amiruokchu, chuong hunlai chun Spafford chun sin pawimâw tak la thaw ngei ngei ding chi a nei leiin a nuhmei le nau nuhmei pali hai chu a lo in fe hmasa tir a.

An hnung sawtnâwtea zui veha hun hlimum tak hmang ding tlâkhla tak pum chun an in the tah a. November 22 chun Spafford nuhmei le a nauhai pali chu Europe tieng pan chun lawngin an suok tan a. A vangduoi tlak thei khawp el!! An lawng chu tuoksiet a tuok hlau el tah a. Lawnga chuonghai a la dam umsun sunhai khawmuol pakhata an kai fel vel char chun Spafford in a nuhmei a’nthawkin thu a lo dawng a. A thu khawm chu tamnaw khawp el, thumal pahni chau a nih, “Saved Alone.” Spafford nuhmeiin lawng tuoksiet an tuokna ah a nauhai pali an boral vawnga ama chau a damsuok ti a zuk hrilna ni chuh!! Spafford ta ding chun chanchin lawmumlo tak le ngaitlak harsatak ni ngei a tih.Ngaituona khawm bo ram ram a tih maw eh!!

Chuonga chanchin lungsiet tlâk êm êm dawnga khawvêla a nau neisun a I hmangai êm êmhai, pali tawp el puor do pum chun Spafford khawm chun Europe tieng pan chun a zuk inthawk suok ve tah a. Chu zântieng chu van boruok hai khawm an thieng tha in thlifim hai khawm damtê te’n a hung hrâng a. Tuihai khawm chu muongchâng in nghâk nei hran chuong lovin an infâwn hlap hlap a. A nauhai puor do chu harsa ti hleh a. Mihriem ram taka chu lungriemin a tlâk a, a lungril mitthli tla ngawi ngawi a nih. Amiruokchu, a thlarau nun tieng pangah ruok chu lâwmna in a khat ve tat chu tie!! A nauhaiin accident an tuoka, tuipui sunga an pilna hmun an tlung char chun Lekhapuon le Pen a lâk a. A hringnuna a thil tawng Lalpan a ta dinga a I lo ruotpek chu dilsût takin a ngaituoha, hi hla hi a hung ziek suok tah a nih. A mihriemna ringawt chun tuor harsa a ti khawp el. NIsienlakhawm, remruottu’n a chan dinga a ruot hi a hrietthiem a nih. Hieng ang hin a tih:
“Thlamuongna’n tuipui angin a mi chîm a, 
Lungngaina tuipui fâwn lai hin; 
Ka ta dinga I buotsai thil iengkim chu, 
A tha ie ka thlarâu ta dingin.”

A hla thu hi uluk taka ei ngaituo chun Spafford hi khawvel harsatna le rinumna hai hin chu a thlarau nun a sukhnîng nawh ti chu thu chieng um sa a nih.Chu nêk hman hman chun Krista inthlanna hi a hringnuna dingin thil pawimâw takin a ruot lem a nih.
“Hi thu ngaituo hi inhawi ka va ti ngei, 
Ka suolna a then chau ni lo; 
A rêngin krâwsah hemdein aum tah, 
‘Aw ka thla inpâk rawh,’ Lalpa chu.”

Krista ta dinga hring hai ta ding chun lungngaina tuipui fâwn lâi khawma Krista an thlamuongna ani hlak ti a chieng êm êm bawk.
“Ka ta dingin hring hi Krista ni tah sien, 
Jordan tuipui infâwn sienkhawm;  
Natna le thina chu ti ta naw ningah,
Thlamuongna thu I mi hril leiin.”

Khawvêl hi chatuon dai ding an nawh ti a hriet chieng a. Chuleiin, hi khawvêl a hin harsatna tuokin lungngai le beidawngin um hlak sien khawm, nakie pha Krista a hung nawk pha chuh a chatuon châwlna hmunah a lan lâwi ding ti a chieng hle bawk.
“Lalpa, I hung nâwkna chu nghâkin kan thlir, 
Thlan khêltieng vân boruoka khin; 
Tâwtawrâwt leh Lalpa râwl ei hriet pha chun, 
Ka thlarau châwl kumkhuo tâng a tih.”                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Thu khârna  :
Khawvêl ramah rinumna le harsatna tinrêng tuokin, a hmangai ngâwi ngâwi a nau neisun haiin an boral sana, a thilnei hai khawm chân bawk tah khawma remruottu Pathienah lâwm a “ka thlarau ta dingin a tha ie” la ti thei tang tang hi chu thlaraumi tak a nih ti naw ngam chi ni naw tawp a tih. Eini ve bawk hi teh unau, harsatna ka tuor ei ti ve bawk hai te hih Spafford le hin hrilkhi khawp a ni ve uol ding am chuh? Lusûn, mangang le harsatna tinrêng rawngbâwlna a tuortu khawm tam tak um ngei ei tih ti chu kan phat nawh. Chuong hai ta ding tak tak chun hitaka inthawk hin chona thar mi pein ei thlarau nun mi sukhrâttu ni lem hlau sien nuom um takzet. Chu chu ka tawngtâina khawm a ni bawk. Amiruokchu, Pathien naua insâl ve siha, Krista hniekhnung ei zuina a harsatna chite ei tuok phaa chier intluok el hlak dâm ei lo ni pal chun inngaituo thar ei tiu. Dik taka hril chun, Missionary Fund le thâwlâwm dang dang ei thaw hai dâm kuhi mi tam tak chun chierna mei mei dama ei hmang hlak chu tie!! “Nghawk a um, Kohran khawm hi dâwl inkhâwm a tam!!”ei ti hlak chu tâwp lo hih. Krista le a Ram ta dinga chânna le tuorna a khawm “ka thlarau ta dingin a tha ie” ti chu thil âwiumlo tak ning a tih. A ti thei chu tamnâw hlêng ei tih. Chuleiin tiemtu dittak hai, inngaituo thar seng ei tiu. Hi khawvêl rinumna le harsatna ram hi ei chêng sawngna ding a ni nawh. Khawvêla ei um sung hin ei Lalpa le a Ram ta dingin thahnemngâi nâwk zuol ei tiu. Mihriem ram taka harsatna ei tuok châng khawma remruottu Pathiena lâwm hlak ringtu ni tum ei tih. Vanram ei tlung pha ei lawmna sukzuoltu ni ngei a tih mâw? Hmangaitu Pathienin ei ta dinga thil thanâw a mi ruotpêk ngâi si nawh a. Mihriemin thil awm lova ei ngai hlakhai khawm ei thlarau ta dingin a tha a nih.  “A tha ie, A tha ie, Ka thlarau ta dingin a tha ie.”

Guwahati : September, 2011